Zelfstandige en zwanger

In 2022 ben ik voor mezelf begonnen als freelance marktstrateeg. Een enorm mooie kans maar met de nodige uitdagingen als je zwanger bent. Ik vertel je hier graag meer over.

Zwanger en nu?

Dat moment dat je een positieve zwangerschapstest in handen hebt is natuurlijk magisch! In ons geval wisten we het al vrij vlot (met 3 weken). Dit is zo'n gekke gewaarwording. Je hebt een positieve test maar je voelt nog helemaal niks. Met dit enthousiasme wil je het van de daken schreeuwen, maar toch doe je het niet. Want er kan nog veel gebeuren.

Het eerste wat wij hebben gedaan is de artsen op de hoogte brengen (ook door de schildklier en ons fertiliteitstraject natuurlijk). Waarna we al snel een afspraak kregen voor de eerst echo (rond 6 weken). Bij die echo zagen we een kloppend hartje en ook ik werd steeds misselijker en kreeg meer kwaaltjes.

Vermoeidheid

Waar ik enorm last van had, was die erge vermoeidheid. Om 6:30 stond ik op en om 9:00 kon ik wel op de bank neerstorten. En dan heb ik het nog niet over het kokhalzen en misselijk zijn. Mijn geluk? Ik kon thuis werken en eraan toegeven. Moet je op locatie zijn? Dan wordt het een ander verhaal.

Ook ik heb af en toe op locatie gewerkt en dan is het lastig om die misselijkheid en vermoeidheid tegen te gaan. Op dagen dat ik erg slecht wakker werd vroeg ik de opdrachtgever of het in orde was als ik toch thuis aan de slag kon of meldde ik me ziek. Alleen wat je hebt als je zelfstandige bent is dat je geen inkomsten hebt voor die dag.

Wel of niet vertellen aan je opdrachtgever

Het is geheel aan jou of je aan je opdrachtgever wilt vertellen dat je zwanger bent of niet. In principe hebben ze daar niks van doen en hoef je het dus niet te vertellen. Maar mijn advies is toch om na een periode het toch aan te gaan geven.

1. Je begint een buikje te zien;

2. Je veranderende gedrag (lees: Vermoeid- en misselijkheid);

3. Lange opdracht? Zwangerschapsverlof.

Complicaties

In ons geval kreeg ik helaas te maken met complicaties. Bij de eerste zwangerschap moesten we deze afbreken, dit heeft mentaal veel gedaan waardoor ik niet in staat was te werken. Na één week ben ik wel weer begonnen, want in mijn geval had ik geen AOV afgesloten waardoor ik gewoon echt de pineut was.

Bij de tweede zwangerschap was het een vroege en is de miskraam in mijn vakantie op gang gekomen. Niet echt een vakantie dus, maar heb hier geen uren voor in hoeven leveren. De zwangerschap die erna kwam ging erg goed en ineens was het hartje gestopt. Ik had het nog niet vertelt maar ik wist al vrij snel na het nieuws wat mijn mentale stand zou zijn. Zo heb ik bij deze direct mijn opdrachtgevers op de hoogte gebracht dat ik even een tijdje rust nodig had. Ook in dit verhaal weer één week en daarna rustig opbouwen.

De zwangerschap van ons zoontje is ook niet gemakkelijk gegaan. Rond het eind van het eerste trimester kreeg ik een enorm zware bloeding en werd er een hematoom geconstateerd. Dit leidde tot bedrust van +/- acht á tien weken. Zolang werken is als zelfstandige zonder AOV echt geen optie, dus besloot ik het te vertellen en kreeg veel empathie terug. Ik mocht thuis werken en mijn eigen tijden inplannen (overeenkomst van 16 uur op de dinsdag en donderdag). Hier ben ik dan tot op de dag an vandaag nog dankbaar voor dat dit mogelijk was.

Mijn advies is dan ook altijd, kijk wat voor jou goed voelt als je freelancer bent en doe waarvan jij denkt dat nodig is om goed voor jezelf en goed voor je eigen onderneming te zorgen. Daarnaast zou ik dus echt adviseren om een AOV af te sluiten. Ik heb het niet gedaan en was te laat op het moment dat ik het nodig had. Als ik dit wel op tijd had gedaan dan had ik direct de ziektewet in gekund voor onbepaalde tijd, wat dan veel rust had gegeven.

Rechten als zwangere en moeder

Je hebt als medewerker ook rechten als je zwanger bent (extra pauze onder werktijd/geen avonddiensten en vaste dagen werken). Als je freelancer bent gelden deze rechten afhankelijk van hoe je factureert. In mijn geval had ik overeenkomsten van uren en factureer ik ook per uur. Dus ik kan dat uurtje extra pauze wel nemen maar ik hoef daar niet voor betaald te worden.

Ik zorgde ervoor dat ik vroeg in de ochtend begon (7:00) waarna ik mijn rust kon pakken en even kon bijslagen verspreid over de dag. Vaak lukte het me niet om 8 uur te maken op die dag dus zorgde ik ervoor dat ik op andere dagen dan normaal die uren in ging halen. Zo kon ik toch goed voor mezelf/de baby zorgen, maar kwam mijn werk ook niet in de problemen.

ZEZ-uitkering

Toen ik voor het eerst zwanger was dacht ik dat ik nergens recht op had en moest ik zelf maar zien hoe ik mijn zwangerschapsverlof bij elkaar zou sparen. Maar niks is minder waar! Vanaf 24 weken zwangerschap kan je een ZEZ-uitkering opvragen. Deze uitkering is jouw zwangerschapsverlof. Je hebt recht op 16-18 weken verlof vanaf 4-6 weken voor je uitgerekende datum. De hoogte van je uitkering ligt aan het aantal gewerkte uren.

Heb je de minimaal gewerkte urennorm van een freelancer behaald? Dan heb je recht op volledige uitkering van de ZEZ. Dit is gelijk aan het wettelijk minimum uurloon (verschilt per jaar).

ZEZ-uitkering via het UWV

Het UWV regelt de ZEZ-uitkering. Je kunt deze aanvragen via hun portaal vanaf je 24ste zwangerschapsweek. Je kunt via de vragenlijst aangeven hoeveel weken van tevoren je de uitkering wilt ontvangen. In principe heb je recht op 16 weken, maar mochten er complicaties zijn of je bent in verwachting van een meerling dan heb je recht op 18 weken. Ook kan het gebeuren dat je pas in week 42 bevalt, ook dan heb je recht op twee weken extra verlof omdat je kindje ook later is geboren.

Mocht je te vroeg bevallen zal je partner o.i.d. naar de gemeente gaan voor de aangifte. Als de aangifte is gedaan krijgt het UWV direct een melding en zal dan per direct de uitkering starten, ze gaven mij het advies om altijd wel even te bellen zodat je hier geen stress om krijgt. ;)